Jedynie 43 proc. spółek posiada zintegrowaną strategię biznesową i zrównoważonego rozwoju, podczas gdy 36 proc. ankietowanych spółek nie posiada żadnej strategii niefinansowej. To tylko kilka z wniosków z raportu „ESG – miecz Damoklesa czy szansa na strategiczną zmianę?”. Analiza powstała w ramach inicjatywy Forum Rad Nadzorczych i została opracowana przez PwC, CFA Society Poland i Stowarzyszenie Niezależnych Członków Rad Nadzorczych.
– Badanie, przeprowadzone wśród inwestorów, rad nadzorczych oraz spółek giełdowych to ważny dla CFA Society Poland projekt, który uzyskał nasze poparcie. Jako organizacja zrzeszająca profesjonalistów rynkowych chcemy być jak najbliżej globalnych trendów, które nie tylko stają się koniecznością, ale przede wszystkim są ważnym krokiem strategiczno-transformacyjnym wielu organizacji w XXI w. Dlatego wspólnie chcemy mówić “głosem ESG”– stwierdza prof. Krzysztof Jajuga, Prezes Zarządu CFA Society Poland.
43 proc. inwestorów, którzy wzięli udział w ankiecie, ocenia poziom przygotowania do wdrożenia rozporządzenia SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation) jako średni lub niski. Rozporządzenie to weszło w życie 10 marca 2021 r. i zobowiązuje inwestorów finansowych do uwzględnienia ryzyk wynikających z kwestii ESG (ang. environmental, social, governance) oraz wpisania zagadnień ESG w strategie inwestycyjne. Widać potencjał do zmiany. Choć obecnie 20 proc. inwestorów nie uwzględnia elementów niefinansowych w swoich portfelach, w ciągu dwóch lat liczba ta ma zmaleć do 3 proc., a 86 proc. badanych inwestorów planuje udział elementów niefinansowych na poziomie między 25–50 proc. Już dziś kwestie ESG wpływają na wycenę spółek na polskim rynku. Połowa inwestorów je dostrzega, choć nie uznaje za krytyczne, ale już blisko 30 proc. badanych jest skłonna obniżyć swoją wycenę lub wycofać się z inwestycji jeśli ryzyka ESG są zbyt wysokie.
– O ile jeszcze parę lat temu integracja ESG dotyczyła małej części globalnych aktywów, o tyle dziś widzimy, że obok analizy fundamentalnej stała się nieodzownym elementem procesu inwestycyjnego. Jest to spowodowane zarówno zmieniającymi się preferencjami klientów, którzy coraz częściej biorą pod uwagę wpływ swoich działań na środowisko i społeczeństwo, jak również nowymi regulacjami, które przez swój wpływ na instytucje finansowe mają wspierać zrównoważony rozwój krajów. Agencje ratingowe nadal podkreślają, że to ład korporacyjny jest najważniejszym czynnikiem ryzyka kredytowego. Mimo to zmiany klimatyczne zyskują na znaczeniu, a przeprowadzane analizy pokazują, że kwestie środowiskowe, w tym emisje dwutlenku węgla, również dostarczają mocnych sygnałów dla oceny jakości kredytowej zarówno spółek jak i krajów – podkreśla Joanna Ałasa, CFA, ACCA, Doradca Inwestycyjny, Starszy Analityk w NN Investment Partners TFI.
Badanie pokazało brak jednolitego podejścia do źródeł informacji i kryteriów oceny inwestycji w zakresie ESG. Aktualnie inwestorzy czerpią wiedzę z kilkunastu różnych źródeł, przy czym w niewielkim stopniu polegają na raportach niefinansowych publikowanych przez spółki – te nisko ocenia 43 proc. badanych inwestorów, a 48 proc. z nich oceniło jakość tych raportów jako średnią. Według inwestorów, najtrudniej przełożyć na wskaźniki niefinansowe kwestie związane z prawami człowieka, społeczne oraz środowiskowe. To w szczególności te ostatnie wskaźniki ankietowani inwestorzy zamierzają włączyć do oceny spółek – w ankiecie inwestorzy jako istotne wymienili m.in. wskaźniki związane ze śladem węglowym, w szczególności z ilością emitowanych gazów cieplarnianych; posiadanie polityki klimatycznej i środowiskowej z mierzalnymi celami redukcji tego wpływu, posiadanie polityki przeciwdziałania handlowi ludźmi czy polityki ochrony sygnalistów.
Zrównoważony rozwój wyzwaniem dla spółek i rad nadzorczych
Znaczące zmiany regulacyjne i transformacja w kierunku długoterminowych, zrównoważonych modeli operacyjnych, stanowią obecnie duże wyzwanie dla przedsiębiorstw. Tempo i kierunek wyznaczane przez Komisję Europejską, a także światowe organizacje i globalne inicjatywy jest znaczące. 43 proc. badanych spółek posiada zintegrowaną strategię biznesową i zrównoważonego rozwoju. Natomiast 36 proc. ankietowanych spółek nie posiada żadnej strategii niefinansowej. Rady nadzorcze nisko oceniają stopień powiązania celów biznesowych spółek z celami ESG. Dla połowy spółek przygotowanie raportu niefinansowego jest działaniem compliance. Tylko 43 proc. widzi w tym szansę na pokazanie swojej strategii w obszarze zrównoważonego rozwoju i tego, jak wpływa na budowanie wartości firmy w długim terminie. 20 proc. ankietowanych ma opracowany plan realizacji strategii, a u 15 proc. wyznaczony jest członek zarządu odpowiedzialny za jego realizację.
Według 25 proc. ankietowanych członków rad nadzorczych zarząd nadzorowanych przez nich spółek nie zajmuje się kwestiami ESG. Zgodnie z powyższym sytuacja, z jaką dziś mamy do czynienia najczęściej, to upewnianie się, czy spółka spełnia wymogi regulacyjne w zakresie raportowania niefinansowego (75 proc.) oraz spojrzenie na kwestie ESG przy okazji monitorowania ryzyk (42 proc.). Dodatkowo, prawie połowa (46 proc.) badanych członków rad nadzorczych wskazuje, że elementy niefinansowe nie są włączane do polityki wynagrodzeń zarządów. Jeśli już te czynniki występują, to głównie są związane z kwestiami pracowniczymi i ładem korporacyjnym.
– Wyniki przeprowadzonego badania pokazują, iż ogłoszony przez Unię Europejską 21 kwietnia 2021 r. projekt Dyrektywy o raportowaniu zrównoważonego rozwoju (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive) może okazać się wyzwaniem zarówno dla spółek i ich zarządów, jak i przedstawicieli rad nadzorczych. Rozszerza on obowiązek raportowania danych z zakresu ESG na wszystkie duże podmioty (zatrudniające średniorocznie więcej niż 250 osób) zarówno publiczne, jak i prywatne oraz giełdowe MŚP. Wprowadza też równorzędność sprawozdań o zrównoważonym rozwoju do sprawozdań finansowych. Pierwsze takie sprawozdania dużych firm miałyby powstać już za 2023 rok. Według projektu Dyrektywy mają one również podlegać obowiązkowi zewnętrznej weryfikacji – komentuje Milena Olszewska-Miszuris, CFA, ACCA, FSA Credential-holder, Wiceprezes CFA Society Poland, odpowiedzialna za merytorykę przeprowadzanych ankiet.
