Z danych zebranych w raporcie PwC „Zielone finanse po polsku” wynika, że polskie banki intensywnie przygotowują się do spełnienia regulacji unijnych w zakresie zrównoważonego rozwoju. 86% ankietowanych banków dokonała ogólnej oceny zgodności z aktualnymi wymogami ESG oraz oszacowała ich wpływ na biznes, a 64% jest na etapie wdrażanie wymogów określonych przez ramy prawne Unii Europejskiej.
Czym jest zrównoważony rozwój w sektorze finansowym?
Zrównoważony rozwój gospodarki wymaga nie tylko finansowania, ale również odpowiedniego podejścia banków i instytucji finansowych, które mogą napędzać transformację oraz zmieniać sposób myślenia swoich klientów. Sektor bankowy stoi zatem przed wieloma wyzwaniami, które wynikają w dużej mierze z obowiązujących regulacji prawnych. Wdrożenie odpowiednich rozwiązań to jednak nie tylko wypełnienie obowiązku, ale również klucz do poprawy efektywności działania, a co za tym idzie wzrostu konkurencyjności oraz wartości danej marki.
Wyzwania dla banków w kontekście ESG
Zrównoważony rozwój to podejście opierające się na trzech obszarach, a mianowicie środowisku i zachowaniu go w stanie niezmienionym, gospodarce, która służy do osiągania celów oraz społeczeństwie, któremu należy zapewnić dobrobyt. Pojawiające się wyzwania dla banków w kontekście zrównoważonego rozwoju warto rozpatrywać zatem przy ich uwzględnieniu.
Ochrona środowiska
Kolejnym celem w kontekście ochrony środowiska naturalnego powinno być ograniczenie ilości zużywanych surowców. Chodzi w tym przypadku zarówno o papier (wdrożenie i usprawnienie elektronicznego obiegu dokumentów), jak i paliwa kopalne (wykorzystanie aut elektrycznych oraz ograniczenie podróży służbowych, które można zastąpić, wykorzystując nowoczesne technologie). Ograniczeniu powinno ulec również zużycie plastiku, co jest możliwe dzięki projektowaniu nowoczesnych placówek i oddziałów przy wykorzystaniu materiałów z recyklingu. Poza tym zmniejszyć warto także ilość zużywanego plastiku, co jest możliwe m.in. dzięki filtrowaniu wody kranowej czy zastąpieniu plastikowych kubków biodegradowalnymi odpowiednikami. Bardzo ważną kwestią jest także wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów, które mogą dzięki temu w większym stopniu zostać odzyskane i wykorzystane ponownie.
Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed bankami w kontekście zrównoważonego rozwoju jest ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne, a co za tym idzie zachowanie go w stanie niezmienionym. W tym celu instytucje finansowe wdrażają różnego rodzaju rozwiązania mające na celu między innymi ograniczenie emisyjności, co można osiągnąć, chociażby poprzez transformację energetyczną i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OZE). Idąc krok dalej, warto zainwestować także w nowoczesną flotę samochodową, zastępując tym samym służbowe auta spalinowe pojazdami wyposażonymi w silniki elektryczne.
Finansowanie gospodarki
Wyzwania dla banków w kontekście zrównoważonego rozwoju pojawiają się również w obszarze finansowania gospodarki. Rola instytucji finansowych w napędzaniu inwestycji, a co za tym idzie rozwoju gospodarczym, jest oczywiście kluczowa, jednak banki muszą działać odpowiedzialnie. Oznacza to między innymi finansowanie transformacji energetycznej oraz wspieranie inicjatyw mających na celu zrównoważony rozwoju. Przykładem mogą być w tym przypadku nie tylko kredyty ekologiczne, ale również zielone obligacje czy fundusze inwestycyjne zorientowane na ESG.
W kontekście finansowania gospodarki zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju warto wspomnieć również o konieczności wdrożenia zarządzania ryzykiem ESG, ponieważ różnego rodzaju ryzyka mogą mieć wpływ na działalność banków. Modele oceny ryzyko powinny uwzględniać zatem czynniki środowiskowe (np. zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie) społeczne (np. prawa człowieka, warunki pracy) i zarządcze (np. korupcja, łamanie zasad ładu korporacyjnego). Kolejną kwestią dotyczącą oceny ryzyka jest odpowiednie zarządzenie portfelem inwestycyjnym. Wymagana może być zatem jego rewizja oraz wycofywanie inwestycji z branż o wysokim ryzyku środowiskowym, takich jak przemysł węglowy. W efekcie kapitał będzie mógł zostać przeniesiony do bardziej zrównoważonych sektorów.
Wspieranie społeczeństwa
Bardzo ważnym aspektem zrównoważonego rozwoju jest niewątpliwie wspieranie społeczeństwa na drodze do osiągnięcia dobrobytu. Oczywiście jego skutkiem nie może być degradacja środowiska, w związku z czym rolą sektora bankowego jest nie tylko finansowanie ekologicznych przedsięwzięć, ale również edukowanie swoich klientów w zakresie tego, jak istotny jest zrównoważony rozwój. W związku z tym banki to instytucje, które powinny brać udział w różnego rodzaju inicjatywach społecznych związanych z ekologią i transformacją energetyczną. Istotne jest także profesjonalne doradztwo, które może być stałym elementem finansowania inwestycji i umożliwiać podejmowanie decyzji, które będą korzystne nie tylko dla klienta, ale również jego otoczenia.
Do obszaru społeczeństwa w zrównoważonym rozwoju zaliczyć należy także dbałość o własnych pracowników. Wyzwaniem dla banków jest zatem nie tylko stworzenie odpowiedniej kultury organizacyjnej, ale również zapobieganie jakiejkolwiek dyskryminacji. Istotne jest także likwidowanie ewentualnych barier, czego przykładem może być zatrudnianie osób z niepełnosprawnością i dawanie im równych szans na drodze rozwoju. Bardzo ważną rolę odgrywa wsparcie pracowników, którzy powinni czuć się ważni oraz rozumieć ideę zrównoważonego rozwoju i podejmowanych w związku z nią działań.
Raportowanie ESG – transparentność w sektorze bankowym
Niewątpliwym wyzwaniem, z którym muszą radzić sobie banki w kontekście zrównoważonego rozwoju, jest raportowanie ESG. Tego typu raporty niefinansowe powinny być tworzone regularnie i odnosić się do realizacji strategii zrównoważonego rozwoju przez dany bank. Konieczne jest publikowanie raportów zrównoważonego rozwoju zgodnych z międzynarodowymi standardami, takimi jak Global Reporting Initiative (GRI), co przekłada się na wzrost zaufania interesariuszy. Jak wdrożyć raportowanie ESG w banku? Otóż należy w tym celu:
- zidentyfikować kluczowe wskaźniki w poszczególnych obszarach ESG, czyli środowisku, społeczeństwie i zarządzaniu;
- zbierać i przetwarzać gromadzone dane, co wymaga stworzenia procesów i wykorzystania odpowiednich systemów;
- regularnie tworzyć raporty, które powstaną dzięki zebranym wcześniej danym;
- zaangażować interesariuszy, komunikując się z nimi oraz wprowadzając ich uwagi do procesów.
Dlaczego raportowanie ESG jest ważne dla banków? Otóż nie tylko ze względu na konieczność sprostania obowiązującym regulacjom. Istotna w tym przypadku jest także możliwość zwiększania zaufania interesariuszy (klientów, inwestorów oraz regulatorów), którzy oczekują tego, by banki były transparentne w kwestiach ESG. Poza tym chodzi także o wzrost reputacji, a co za tym idzie poprawę pozycji banku na rynku.
Finansowanie firm wytwarzających istotny ślad węglowy – wspierać czy odcinać?
Istotną kwestią, którą muszą przemyśleć banki i wdrożyć do strategii swojego działania jest podejście do finansowania firm wytwarzających istotny ślad węglowy, czyli np. przedsiębiorstw z sektora paliwowego. Wdrażając modele oceny ryzyka ESG, instytucje mogą coraz częściej zacząć odmawiać im finansowania, czego efektem będzie ograniczenie śladu węglowego własnego portfela kredytowego. Istotne jest jednak zrozumienie, ponieważ na tym etapie transformacji energetycznej warto postawić na wsparcie oraz profesjonalne doradztwo umożliwiające przedsiębiorstwom inwestowanie w projekty redukcji emisji lub udzielanie finansowania na rozwój czystych technologii.
Podsumowując, należy stwierdzić, że zrównoważony rozwój w sektorze bankowym to działania, które podejmowane są od lat, a ich efektem jest między innymi reorganizacja wewnętrznych procesów czy zmiana podejścia do zarządzania ryzykiem. Przed bankami nadal jednak stoi wiele wyzwań, które wiążą się ze sprostaniem coraz bardziej restrykcyjnym regulacjom prawnym oraz rosnącym oczekiwaniom klientów i inwestorów.
Grzegorz Wozniak
