Zagrożenia dla zdrowia ludzi, wynikające z ekstremalnych zjawisk pogodowych spowodowanych zmianami klimatycznymi, przybierają na sile. Jedocześnie nierówny dostęp do opieki zdrowotnej, także pogłębiający się za sprawą zmian środowiskowych, przyczynia się do milionów zgonów, którym można zapobiec wprowadzając odpowiednie zmiany w opiece zdrowotnej i dostępie do niej – uważa Astra Zeneca.
The 2024 Global Report of the Lancet Countdown przedstawia alarmujące dane na temat zagrożeń dla zdrowia ludzi wynikających z występujących fal upałów i innych ekstremalnych zjawisk pogodowych spowodowanych zmianami klimatycznymi.
Ekstremalne zjawiska pogodowe, jak rosnące temperatury i zanieczyszczenie powietrza, zwiększają liczbę przypadków chorób zakaźnych i przewlekłych, w tym układu krążenia, układu oddechowego, nowotworów a także zaburzeń zdrowia psychicznego. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia 99% ludzi oddycha zanieczyszczonym powietrzem, a siedem milionów osób rocznie umiera z tego powodu. Według danych opublikowanych ostatnio w raporcie The Lancet Countdown1, w 2023 roku globalne emisje CO2 osiągnęły rekordowy poziom, a liczba zgonów na skutek upałów wśród osób powyżej 65. roku życia wzrosła w porównaniu z latami 90. XX wieku o ok. 100% w Europie, natomiast w wielu krajach afrykańskich czy w Ameryce Południowej – nawet o 300%-400%.
Więcej zgonów przez zmiany klimatyczne
Wzrost temperatur obniża jakość snu oraz stan zdrowia psychicznego, a utrata godzin pracy z powodu upałów sięga 512 mld godzin, co stanowi wzrost o 50% w porównaniu z latami 90. Jeśli nie podejmiemy pilnych działań, to do 2050 r. liczba zgonów wynikających z upałów może się potroić. Najbardziej narażone są dzieci, osoby starsze, przewlekłe chore, a także osoby wykluczone społecznie. Niestety nierówności w dostępie do świadczeń zdrowotnych także pogłębiają się wraz z negatywnym wpływem zmian klimatycznych m.in. na infrastrukturę opieki zdrowotnej na całym świecie.
– Zdrowie jest podstawą zrównoważonego i dobrze prosperującego społeczeństwa, a jednak wysokiej jakości opieka zdrowotna pozostaje poza zasięgiem zbyt wielu potrzebujących. Na całym świecie miliony ludzi umierają z powodu chorób, którym można zapobiec i które można leczyć. Przykładowo, dzięki lepszemu dostępowi do badań przesiewowych można uniknąć niemal 80% zgonów spowodowanych chorobami niezakaźnymi – mówi Monika Kiełtyka-Michna,
Head of Global Procurement Services w AstraZeneca Polska. Czynniki takie jak miejsce zamieszkania, płeć czy poziom dochodów mogą prowadzić do nieproporcjonalnego wpływu chorób na niektóre społeczności i stanowić bariery w opiece zdrowotnej na całej ścieżce pacjenta – od wczesnego wykrywania, diagnozowania, leczenie, a także dostępu do badań klinicznych
W odpowiedzi na te palące wyzwania AstraZeneca prowadzi szereg działań, których celem jest zapobieganie pogłębianiu się nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej, zarówno w społeczeństwach krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się. Spółka działa w trzech obszarach:
- Sprawiedliwe zasady dostępu do wczesnej profilaktyki, wykrywania, diagnozowania oraz leczenia chorób – w tym celu firma wspiera edukację zdrowotną, angażując się w kampanie świadomościowe w obrębie chorób niezakaźnych. W ubiegłym roku AstraZeneca zainicjowała działalność Forum, przestrzeni zaprojektowanej w taki sposób, aby wspierać opracowywanie i promowanie innowacji w obszarze zdrowia i medycyny. Na co dzień mieszkańcy Warszawy mogą wziąć tu udział w spotkaniach, w których uczestniczą organizacje pacjentów i lekarzy, naukowcy, innowatorzy, przedstawiciele biznesu, oraz nauczyciele przedmiotów ścisłych i przyrodniczych, a jednym z istotnych elementów prowadzonych dyskusji jest wzmacnianie sytemu opieki zdrowotnej w Polsce, w tym niwelowanie wszelkich nierówności.
- Postęp nauki w oparciu o reprezentatywne dane – poprzez prowadzenie inkluzywnych badań klinicznych i odpowiednie dywersyfikowanie zbiorów danych. Firma dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem z ośrodkami badawczymi, aby wspierać innowacje naukowe i odkrycia.
- Wspieranie odporności społeczeństw dla zdrowia przyszłych pokoleń – poprzez działania łagodzące skutki zmian klimatycznych oraz edukację zdrowotną młodzieży. Przykładem takiego działania jest Young Health Programme, którego celem jest m.in. umożliwienie młodym ludziom dokonywania bardziej świadomych wyborów dotyczących zdrowia. Firma inwestuje również w badania oraz partnerstwa mające na celu wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej.
– Naszą ambicją jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom zmian klimatu również w Polsce. Z punktu widzenia polityki publicznej dostrzegamy, iż zmiany mające na celu przełożenie akcentów z medycyny naprawczej na profilaktykę mogą pośrednio wpłynąć na nasze środowisko – ograniczając choćby nadprogramowe emisje CO2 związane np. z transportem medycznym czy pilnym leczeniem zaawansowanych przypadków – mówi Monika Kiełtyka-Michna. – Jako firma obecna w Polsce od ponad 30 lat identyfikujemy i analizujemy bariery w dostępie do opieki zdrowotnej oraz ich wpływ na otoczenie. W obszarze badań klinicznych z powodzeniem stosujemy metody umożliwiające monitorowanie stanu zdrowia pacjenta na odległość, ograniczając liczbę wizyt w ośrodkach, a w związku z tym także ich oddziaływanie na środowisko – dodaje.
Zmiany klimatyczne bezpośrednio wpływają na stan naszego zdrowia. Dane z The 2024 Global Report of the Lancet Countdown wskazują na to, że obecny system ochrony zdrowia w obliczu pogarszającej się sytuacji klimatycznej jest niewydolny. Potrzebne są zmiany, które zagwarantują równy dostęp do opieki zdrowotnej i bardziej efektywne zwalczanie chorób niezakaźnych oraz tych, które są bezpośrednim wynikiem pogarszających się warunków klimatycznych.
