Czy ESG to wciąż kosztowny obowiązek, czy już inwestycja z wysokim zwrotem? To pytanie otworzyło dyskusję w ramach tegorocznego Innovation Day, zorganizowanego przez wiodący portal informacyjny politykazdrowotna.com. Eksperci i przedstawiciele kluczowych sektorów rynku zdrowia rozmawiali m.in. o tym, jak firmy mogą godzić oczekiwania inwestorów z potrzebami środowiska i społeczeństwa.
– Przechodzimy od modelu profit only do profit driven, w którym strategia uwzględnia zrównoważony rozwój jako źródło długofalowych korzyści – podkreśliła otwierająca panel, prowadząca Monika Raulinajtys-Grzybek, kierowniczka Katedry Rachunkowości Menedżerskiej w SGH i studiów Executive SGH-WUM MBA w ochronie zdrowia. – Czy jesteśmy już na etapie ESG 2.0, gdzie raportowanie ustępuje miejsca realnym działaniom?
Mecenas Borys Sawicki zauważył, że jeszcze niedawno sprawozdawczość ESG wydawała się nienaruszalnym fundamentem europejskiej polityki klimatycznej.
– Tymczasem dziś mamy do czynienia z deregulacją. Wymóg raportowania zrównoważonego rozwoju praktycznie zniknął, choć banki nadal będą oceniać ryzyka ESG wśród swoich klientów – wyjaśnił. – Standardy, choć obecnie dobrowolne, stają się drogowskazem dla firm, które chcą się przygotować na przyszłość, zdobywać finansowanie czy redukować ryzyka.
Jak podkreślił, wchodzimy w fazę, w której ESG przestaje być tylko wymogiem prawnym, a staje się elementem strategicznego zarządzania.
– Dobrowolność nie działała. Teraz regulacje stają się mapą drogową, a działania – koniecznością – zaznaczył Borys Sawicki.
Technologie medyczne: AI w serwisie i diagnostyce
Przemysław Koza z GE Healthcare podkreślił, że w sektorze wyrobów medycznych „przyszłość już nadeszła”.
– Innowacje nie są opcją, są warunkiem przetrwania – mówił.
Firma nie tylko rozwija rozwiązania diagnostyczne oparte na sztucznej inteligencji, takie jak Erlicon DL, które skracają czas rezonansu o nawet 60 proc., ale wdraża również narzędzia predykcyjne w serwisie sprzętu.
– Potrafimy dziś przewidzieć awarię lampy rentgenowskiej z kilkudniowym wyprzedzeniem i wymienić ją nocą, zanim dojdzie do przerwy w pracy szpitala. To nie futurystyka, to codzienność – zaznaczył Przemysław Koza.
Cyfryzacja, jak podkreślił, zmienia model biznesowy, sposób produkcji i świadczenia usług, ale także radykalnie zwiększa efektywność.
Farmacja: emisje niższe o 34 proc. i ślad węglowy leków
Przedstawicielka Polpharmy, Barbara Misiewicz, podkreśliła, że ESG to dla firmy nie tylko obowiązek, ale i przewaga konkurencyjna.
– Jako największy producent leków w Polsce nie możemy sobie pozwolić na ignorowanie wyzwań klimatycznych. Średnio co trzeci lek w szpitalach pochodzi z naszych fabryk, a co szósty znajduje w aptekach – stwierdziła Barbara Misiewicz. – Udało nam się zredukować emisję w zakresie pierwszym i drugim aż o 34 proc, podczas gdy celem było 17 proc. To pokazuje, że realne działania są możliwe
Polpharma prowadzi również unikatowy w skali kraju program mierzenia śladu węglowego produktów – na razie dla 10 leków, z planem rozszerzenia na kolejne 20.
– To pozwala nam projektować leki, które nie tylko leczą, ale mają też mniejszy wpływ na środowisko – mówiła. – Zrównoważony rozwój zaczyna się od wiedzy, a kończy na konkretnych inwestycjach w fabryki, energię i projektowanie.
Świadczeniodawcy: zdrowa firma zaczyna się od zdrowych pracowników
Reprezentantka Grupy LUX MED, Joanna Węgrzynowska, przypomniała, że tylko w 2023 roku Polacy spędzili na L4 aż 290 milionów dni, co kosztowało system i pracodawców ponad 30 miliardów złotych.
– Nie ma zdrowej firmy bez zdrowych pracowników – powiedziała.
Dlatego strategia ESG LUX MEDU skupia się na trzech filarach: zdrowej planecie (środowisko), zdrowym społeczeństwie (pacjenci i pracownicy) oraz zdrowej organizacji (ład korporacyjny).
Luxmed podpisał długoterminową umowę PPA na energię z OZE i zredukował emisje w zakresie 1 i 2 aż o 45 proc.
Wśród działań znalazła się również redukcja druku dokumentacji medycznej o 17 proc. (ponad 18 milionów kartek rocznie) oraz wdrożenie wewnętrznych i zewnętrznych wskaźników NPS (satysfakcji pacjentów i pracowników).
Zrównoważony rozwój to nie moda, to oczekiwanie – i to coraz częściej ze strony pracowników – zauważyła Joanna Węgrzynowska.
Systemowe podejście: czas na Value Based Healthcare
Przedstawiciel Konfederacji Lewiatan, Kacper Olejniczak, wezwał do powiązania systemowego ESG z finansowaniem ochrony zdrowia.
ESG to nie tylko obowiązek dla firm. To także szansa na systemową zmianę. Value Based Healthcare, czyli płacenie za jakość leczenia zamiast za liczbę świadczeń, to naturalne przedłużenie myślenia ESG – przekonywał ekspert.
Jego zdaniem nadchodzące zmiany legislacyjne – deregulacja, reforma szpitali, nowe ustawy – to okazja, by wprowadzić ESG na poziomie całego systemu.
– Do tego dochodzą „zielone” zamówienia publiczne i wymogi KPO. Nawet podmioty, które dotąd nie miały kontaktu z ESG, będą musiały się z nim zmierzyć – zaznaczył Kacper Olejniczak.
Społeczny wymiar ESG w praktyce – kluczowe wątki
Odpowiedzialność za pacjenta i bezpieczeństwo lekowe
– Polpharma podkreśla ogromną rolę produkcji krajowej w zapewnianiu ciągłości leczenia.
– Produkcja leków biologicznych, RNA, leków na choroby rzadkie – to odpowiedź na realne potrzeby pacjentów, często pomijane przez duże, globalne koncerny.
– Firma deklaruje brak tolerancji dla przerw w dostawach – lek „musi być” niezależnie od okoliczności.
Ewolucja podejścia interesariuszy i klientów (m.in. Luxmed/BUPA)
– Rośnie presja z rynku (ankiety przetargowe, audyty), aby firmy wykazywały konkretne działania ESG, szczególnie w obszarze „S”.
– Pracownicy mają silny głos – liczba komentarzy z badań wewnętrznych pokazuje realne zainteresowanie wpływem firmy.
– Cele klimatyczne i społeczne są włączane do strategii – Luxmed działa w ramach globalnych celów BUPA (np. SBTi do 2040).
Technologia i zrównoważony rozwój (GE Healthcare)
– Przykład: regeneracja rezonansów magnetycznych – ponowne wykorzystanie kluczowych komponentów, niższy ślad węglowy, niższy koszt.
– Firma działa systemowo – promuje transport publiczny, inwestuje w pracowników (szkolenia, wellbeing), dostosowuje ofertę do realnych potrzeb (np. nie oferując „za drogich” sprzętów do szpitali powiatowych).
– ESG to nie ideologia, to model efektywności i odpowiedzialności.
Uwaga na pozorne działania ESG („greenwashing”)
– Ekspert prawny (mecenas Borys Sawicki): „Wiele firm w przeszłości wchodziło w ESG bez zrozumienia”.
– Potrzebny drogowskaz: regulacje, np. dyrektywa CSRD, ale przede wszystkim standardy dobrowolne, jak BSMI.
– Borys Sawicki: „Nie wszystko jest ESG”, warto mierzyć efekty działań i patrzeć długofalowo, a nie jedynie pod kątem PR.
Rola państwa i mechanizmy dialogu
– W ochronie zdrowia działają kanały dialogu (zespoły w Radzie Dialogu Społecznego, przy Ministrze Zdrowia, departamenty ds. dialogu), ale ESG nie jest jeszcze priorytetowym tematem.
– Przykład systemu kaucyjnego pokazuje brak koordynacji i nieprzygotowanie przepisów do rzeczywistości rynkowej.
– Potrzebna jest lepsza koordynacja między resortami i skuteczniejsze wsparcie dla działań ESG, zwłaszcza w sektorach strategicznych (zdrowie, farmacja, energetyka).
Małgorzata Kośla
