W Lidzbarku Warmińskim otwarto Ciepłownię Przyszłości – innowacyjny obiekt wykorzystujący wysokosprawne pompy ciepła, panele fotowoltaiczne oraz system magazynów ciepła, w tym największy w Polsce magazyn ciepła w formie zbiornika zagłębionego w gruncie. Obiekt jest jedną z najnowocześniejszych instalacji grzewczych na świecie.
Inwestycja powstała w ramach przedsięwzięcia ogłoszonego w 2021 r. przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, finansowanego z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR). Ma ogrzewać i dostarczać ciepłą wodę użytkową do budynków na Osiedlu Astronomów w Lidzbarku Warmińskim, których całkowita powierzchnia użytkowa wynosi ponad 28 tys. m2. System, jako pierwszy w Polsce, będzie zasilany energią pochodzącą wyłącznie ze źródeł odnawialnych.
– Głównym celem przedsięwzięcia „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE” było opracowanie i demonstracja innowacyjnej technologii uniwersalnego systemu wytwarzania, przetwarzania i magazynowania energii do celów grzewczych. Miał się charakteryzować nie tylko efektywnością, ale i powtarzalnością adaptacji w różnych osiedlach mieszkaniowych przy użyciu lokalnych możliwości wykorzystania energii odnawialnej. Zakładał znaczący efekt przedsięwzięcia obejmujący ponad 80-procentowy udział OZE w produkcji ciepła do celów grzewczych. Finalnie mamy wspaniały wynik, prawie 100% OZE – podkreślił na otwarciu Ciepłowni Przyszłości prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, p.o. dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Ciepłownia Przyszłości powstała na terenie należącym do Veolii Północ z grupy Veolia Term. Realizacja obiektu trwała zaledwie 18 miesięcy. Innowacyjną instalację zaprojektowała i zrealizowała spółka Euros Energy, która od lat uczestniczy w transformacji energetycznej m.in. projektując i budując przemysłowe instalacje OZE oparte o pompy ciepła własnej produkcji oraz wdrażając rozwiązania energetyczne o wysokim udziale źródeł odnawialnych.
Cieszymy się, że zgłoszony przez nas projekt otrzymał największą liczbę punktów w konkursie NCBR i już dziś możemy oglądać jego efekt – powiedział Paweł Poruszek, prezes zarządu Euros Energy.
Serce ciepłowni w Lidzbarku stanowią pompy ciepła z systemem trójstopniowego magazynowania ciepła, które maksymalizują wykorzystanie energii elektrycznej wyprodukowanej ze źródeł OZE. Sezonowe magazynowanie ciepła równocześnie w niskotemperaturowym magazynie gruntowym oraz wysokotemperaturowym magazynie wodnym zapewnia efektywną pracę pomp ciepła zasilających sieć ciepłowniczą. W opracowanej technologii, pompy ciepła zintegrowano z trzema dolnymi źródłami: powietrznymi wymiennikami ciepła, niskotemperaturowym magazynem gruntowym oraz wysokotemperaturowym magazynem wodnym.
System zasilany jest energią elektryczną produkowaną na miejscu z farmy fotowoltaicznej, instalacji PVT oraz ciepłem z kolektorów słonecznych. Zimą będzie wspierany energią dostarczaną z Krajowej Sieci Elektroenergetycznej, w tym energią elektryczną zakupioną z gwarancją pochodzenia z odnawialnych źródeł energii w ramach kontraktów Power Purchase Agreement. Instalacja pozwoli efektywnie konsumować nadwyżki energii elektrycznej coraz częściej pojawiające się w sieci elektroenergetycznej, a pochodzące z instalacji OZE, której duże ilości pozostają obecnie niewykorzystane.
Uniwersalna technologia
Opracowana technologia jest skalowalna i może być zastosowana w systemach ciepłowniczych o mocy zainstalowanej cieplnej do 50 MWt. Oznacza to możliwość jej wykorzystania w ciepłownictwie powiatowym w całej Polsce.
– Ciepłownictwo w Polsce jest w szczególnie trudnej sytuacji, ponieważ nie da się go zmodernizować do systemów bezemisyjnych w sposób prosty, czyli poprzez zamianę źródeł ciepła z paliw kopalnych na paliwa odnawialne. W drodze ku zeroemisyjności potrzebne są zmiany systemowe, które stanowią olbrzymie wyzwanie. Stąd szczególnie istotna jest rola organizacji takich jak NCBR oraz formuła zamówień przedkomercyjnych PCP finansowanych ze środków Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR), dzięki której mamy szansę wspólnie z Partnerami realizować wizje przyszłości wpływające na naszą rzeczywistość – stwierdził prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, p.o. dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju prowadzi obecnie 9 inicjatyw badawczych związanych z transformacją energetyczną do OZE, finansowanych z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój. Są wśród nich przedsięwzięcia: „Elektrociepłownia w lokalnym systemie energetycznym”, „Innowacyjna biogazownia”, „Budownictwo efektywne energetycznie i procesowo”, „Oczyszczalnia przyszłości”, „Magazynowanie energii elektrycznej”, „Magazynowanie Ciepła i Chłodu”, „Wentylacja dla szkół i domów” oraz „Technologie domowej retencji”.
L.W.
