Ciągły rozwój aglomeracji miejskich widoczny jest gołym okiem. Miasta poszerzają swój obszar, powstają specjalne strefy ekonomiczne, nowe przedsiębiorstwa, a wraz z nimi – parkingi. Choć postęp jest procesem naturalnym i niemożliwym do zatrzymania, nie pozostaje on bez wpływu na środowisko.
Rozwój przemysłu i transportu zaowocował redukcją terenów zielonych, wzmożonym spalaniem paliw kopalnych oraz zużyciem wody. Wraz ze wzrostem globalnej świadomości na temat zmian klimatycznych firmy znalazły się pod rosnącą presją, aby przyczynić się do zapewnienia zrównoważonej przyszłości. Stają wobec tego nie tylko przed koniecznością zwiększenia komfortu swoich klientów, ale także ochrony środowiska. Wyzwaniem jawi się ograniczenie śladu węglowego.
Ślad węglowy (ang. carbon footprint) to metryka wskazująca całkowitą ilość CO2 i innych gazów cieplarnianych emitowanych w trakcie określonej działalności[1], możliwa do policzenia dla danego produktu, usługi, osoby, ale także całego przedsiębiorstwa. Według badań całkowita emisja gazów cieplarnianych w krajach Unii Europejskiej w 2014 roku osiągnęła poziom o 23% niższy niż w roku 1999, a spadek ten przypisuje się zwiększonemu wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. W przeprowadzonym badaniu Polska, z 19,6% redukcją emisji, znalazła się na piątym miejscu wśród krajów, które osiągnęły najlepsze rezultaty redukcji, zaraz za takimi państwami jak Niemcy czy Wielka Brytania[2].
Korporacje, poprzez swoją działalność znacząco przyczyniają się do globalnej emisji CO2. Jednak które z nich można wskazać jako głównych emitentów zanieczyszczeń?
– Choć może się to wydawać stwierdzeniem trywialnym, największy w skali globu ślad węglowy generuje energetyka, bazująca głównie na paliwach kopalnych, która odpowiada za ok. 40% globalnej emisji. Drugi obszar stanowi szeroko pojęty przemysł ciężki: stalowy, chemiczny, cementowy czy przetwórczy. Trzeci w kolejności jest natomiast transport, który ma 8% udziału w globalnej produkcji CO2 – tłumaczy Piotr Welenc, ekspert ESG, współzałożyciel The Antifragility Institute, think tanku zrzeszającego profesjonalistów biznesowych i technologicznych.
Pomimo ogólnego spadku poziomu wytwarzanych zanieczyszczeń światowa emisja CO2 w sektorze energetycznym wzrosła z niecałych 9 miliardów ton w 1990 roku do ponad 15 miliardów ton w 2020 roku[3]. W transporcie wzrost nastąpił o prawie 2,5 miliarda ton, a w przemyśle wytwórczym i budowlanym – o 2,2 miliarda ton.
Taką rozbieżność w równoczesnym zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych w UE a wzrostem światowej emisji CO2 można próbować uzasadnić faktem, że koszty zielonej transformacji znacznie częściej ponosi Europa (EU) niż kraje, które produkują od niej o wiele więcej CO2 w skali globalnej.
– Za 30% globalnej emisji CO2 są odpowiedzialne Chiny, za 15% – USA. Natomiast największa gospodarka europejska, czyli Niemcy, z poziomem wytwarzanych przez nią emisji znajduje się na 6 miejscu, a jest odpowiedzialna zaledwie za 2% emisji globalnej – wyjaśnia Piotr Welenc.
Na drodze do neutralności węglowej kluczowe znaczenie dla firm ma zidentyfikowanie etapów ich działalności, w których wytwarzane są największe ilości zanieczyszczeń, i wdrożenie ukierunkowanych działań w celu ich ograniczenia. Przeprowadzając szczegółowe audyty, firmy są w stanie wskazać energochłonne procesy produkcyjne, nieefektywne procesy logistyczne lub intensywne wykorzystanie paliw kopalnych. Na rosnący poziom zanieczyszczeń, ze względu na emisje pochodzące z krążących w poszukiwaniu wolnego miejsca pojazdów, pobór energii na oświetlenie i czynności konserwacyjne, wpływają także często pomijane w rozważaniach firmowe parkingi. Przez zwiększoną ilość spalanego paliwa, zużycie prądu i zanieczyszczenia wody parkingi mogą stanowić znaczną część ogólnego śladu węglowego firmy. Według wytycznych do raportowania ESG jednym ze wskaźników pomocnych w przeprowadzeniu oceny dobrych praktyk danej inwestycji w zakresie ekologii stanowi właśnie ślad węglowy[4]. Po zdefiniowaniu nieekologicznych działań przedsiębiorstwa mogą rozważyć inwestycję w technologie przyjazne środowisku, zoptymalizowanie łańcucha dostaw i przejście na odnawialne źródła energii, aby znacznie zmniejszyć swój ślad węglowy. Podejście to obejmuje również parkingi firmowe, gdzie nowoczesne rozwiązania, takie jak stacje ładowania pojazdów elektrycznych i inteligentne systemy parkingowe, wspierają cele ESG. Parkingi korporacyjne mogą odegrać istotną rolę w szerszej strategii środowiskowej firmy, promującej zrównoważone opcje transportu i efektywne wykorzystanie przestrzeni.
Jak przestarzałe parkingi zwiększają ślad węglowy?
Parkingi znacząco przyczyniają się do emisji CO2 poprzez kilka mechanizmów. Po pierwsze, co zdaje się być nieuniknione, promują uzależnienie od samochodów, zapewniając miejsce dla dużej liczby pojazdów, co zachęca do rzadszego wyboru transportu miejskiego, a w konsekwencji prowadzi do wyższych emisji gazów cieplarnianych ze spalania paliwa. Produkcja materiałów wykorzystywanych do budowy parkingów, takich jak asfalt i beton, także uwalnia znaczne ilości gazów cieplarnianych[5]. Ponadto materiały te przyspieszają zjawisko tworzenia się miejskich wysp ciepła poprzez pochłanianie i zatrzymywanie energii cieplnej, co prowadzi do zwiększonego zużycia energii na chłodzenie pobliskich budynków[6]. Efekt ten jest potęgowany przez brak roślinności, która mogłaby zapewnić cień i obniżyć temperaturę. Utwardzone parkingi przyczyniają się również do spływania wód burzowych, które po drodze zbierają i przenoszą zanieczyszczenia, takie jak ropa naftowa i metale ciężkie, do dróg wodnych, co dodatkowo szkodzi ekosystemom.
Co więcej, krążenie w poszukiwaniu wolnych miejsc parkingowych w pobliżu miejsca pracy prowadzi do marnowania paliwa, a przez to – zwiększonej emisji spalin. Jest to bezpośrednim wynikiem braku optymalizacji wykorzystania miejsc parkingowych, który dodatkowo pogarsza problem rosnącego śladu węglowego. Wiele parkingów przy korporacjach i centrach biznesowych jest wykorzystywanych w niewystarczającym stopniu, a duże obszary pozostają puste przez znaczną część dnia, zwłaszcza poza godzinami największego ruchu. Rozpowszechnienie się w ostatnich latach zdalnego i hybrydowego systemu pracy także wpłynęło na poziom wykorzystania parkingów biurowych przez pracowników, wymuszając na zarządcach poszukiwanie innego sposobu monetyzowania wolnych miejsc. Przykład stanowią również rozległe parkingi przy centrach handlowych, zaprojektowane tak, aby pomieścić pojazdy w szczytowych, na przykład przedświątecznych, okresach[7]. Takie nieefektywne wykorzystanie przestrzeni oznacza, że na parkingi przeznacza się więcej terenu, niż jest to konieczne, co prowadzi do większej degradacji środowiska. Źle zaprojektowane parkingi znacznie wydłużają czas, jaki kierowcy spędzają na poszukiwaniu miejsca, przyczyniając się do zwiększenia emisji gazów przez dany obiekt. Ponadto brak inteligentnych systemów parkingowych oznacza utratę możliwości skutecznego kierowania kierowców do dostępnych miejsc, wydłużając czas przejazdu i zwiększając emisję spalin.
Wpływ sposobu, w jaki funkcjonują przestarzałe parkingi, na rosnący ślad węglowy poszczególnych korporacji czy obiektów podkreśla Piotr Welenc:
– Emisja CO2 parkingu jest jednoznacznie związana z emisją samochodu, który manewrując, zwiększa spalanie paliwa i tym samym emituje więcej CO2. Wydaje się zatem, iż do emisji przyczynia się czas potrzebny na znalezienie miejsca parkingowego, chaos i dezorganizacja panujące na parkingu, co wydłuża czas pracy silnika na konkretnym terenie. Ratunkiem dla środowiska są rozwiązania, które minimalizują emisję nawierzchni i infrastruktury, zmniejszają ryzyko wystąpienia miejskich wysp ciepła i stawiają na przyjazną koegzystencję parkingów i terenów zielonych – przekonuje ekspert.
Wniosek nasuwa się sam – zmiany w projektowaniu i zarządzaniu teraźniejszymi oraz przyszłymi parkingami są konieczne i nieuniknione. Parkingi z całą pewnością mają swój udział w emisji gazów cieplarnianych emitowanych przez przedsiębiorstwa, a tym samym wpływają na zwiększenie ich śladu węglowego. Aby korporacje mogły efektywnie dążyć w stronę neutralności węglowej, kluczowy krok stanowi cyfryzacja zasobów parkingowych.
Jak nowoczesne rozwiązania parkingowe pozwalają zmniejszyć ślad węglowy korporacji?
Analiza możliwości wykorzystania technologii w walce o zrównoważony rozwój pozwala odkryć znaczący wpływ, jaki mogą mieć nowoczesne rozwiązania parkingowe na osiągnięcie szerszych celów ESG. Wdrażając inteligentne systemy oświetleniowe działające z wykorzystaniem fotoczujników, stacje ładowania pojazdów elektrycznych (EV) czy zieloną infrastrukturę, firmy mogą znacznie złagodzić wpływ swoich parkingów na środowisko, dążąc do neutralności węglowej.
Dla ograniczenia emisji zanieczyszczeń kluczowe znaczenie ma zwiększenie dostępu do miejsca parkingowego i ułatwienie jego znalezienia. Jednym ze sposobów jest wykorzystanie systemów działających w koncepcji Internetu rzeczy do gromadzenia danych o poziomie zajętości obiektu[8]. Przykład takiego oprogramowania stanowi Naviparking Enterprise Manager, usługa zaprojektowana dla administratorów parkingów w budynkach korporacyjnych lub centrach biznesowych, będąca autorskim i skalowalnym rozwiązaniem problemów z korzystaniem i zarządzaniem parkingiem w przedsiębiorstwach.
System parkingowy oferowany przez Naviparking składa się z dwóch intuicyjnych narzędzi: managera internetowego dla administratora oraz aplikacji mobilnej dla pracowników. NPEM umożliwia właścicielowi zarządzanie zasobami parkingowymi i użytkownikami, monitorowanie poziomu wykorzystania i dostępności miejsc w czasie rzeczywistym oraz generowanie raportów i analiz. Oprogramowanie pozwala na otwarcie parkingu dla klientów zewnętrznych, a tym samym zarabianie na niewykorzystanych stanowiskach postojowych. Płynny przepływ ruchu oraz możliwość rezerwacji miejsca przez aplikację przed przyjazdem do biura zauważalnie zwiększa codzienny komfort samych użytkowników.
O zaletach cyfryzacji parkingu i możliwościach zmniejszenia śladu węglowego korporacji mówi Mateusz Brzozowski, Global Enterprise Executive w Naviparking:
– NPEM to przede wszystkim lepsza organizacja ruchu na parkingu: wjazd i wyjazd odbywa się bezdotykowo po rozpoznaniu tablic rejestracyjnych, a aplikacja umożliwia rezerwację miejsca przed przyjazdem do pracy – tłumaczy Mateusz Brzozowski. – Redukujemy ilość czasu i paliwa potrzebnego na znalezienie wolnego miejsca parkingowego. Dostęp do analizy danych na temat wykorzystania miejsc przez pracowników pozwala zarządcom podejmować trafniejsze decyzje, w tym te o monetyzacji niewykorzystanych miejsc poprzez udostępnienie ich klientom zewnętrznym (także po godzinach pracy i w weekendy) w formie rezerwacji i abonamentów. Wszystkie te aspekty przekładają się na redukcję ilości gazów cieplarnianych emitowanych przez daną firmę.
– Cyfryzacja parkingu umożliwia również podniesienie standardu budynku do wymogów certyfikacji BREEAM – dodaje GEE w Naviparking. – Pozwala na zmniejszenie śladu węglowego, zwiększenie innowacyjności budynku, podniesienie komfortu pracowników, również poprzez promowanie inkluzywności i troskę o osoby z niepełnosprawnością, która przejawia się w bezdotykowych rozwiązaniach. Poza możliwością efektywniejszego zarządzania zaletę cyfryzacji parkingu stanowi także jego zwiększone bezpieczeństwo – zaznacza.
Oprogramowanie NPEM wdrożono w takich obiektach jak GTC Francuska Office Center Katowice i University Business Park GTC Łódź. Najemcy budynku korzystają z systemu wjazdu i wyjazdu przy pomocy szlabanów, wykorzystującego kamery i zapewniające także opcje awaryjnego wjazdu i wyjazdu za pomocą kodów QR.
Znaczenie nowoczesnych technologii w minimalizowaniu negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko podkreśla Piotr Welenc, ekspert ESG:
– Najbardziej cieszy mnie, gdy najmłodsi pasażerowie mojego samochodu sami zwracają się do mnie z pytaniem: „Tato, czy uważasz, że powinniśmy stanąć na tym zielonym miejscu przy ładowarce?”. Jestem z nich dumny. Dzieci intuicyjnie czują potrzebę zmniejszenia zanieczyszczeń w wyniku różnych skojarzeń. Potrafią wskazać wiele rozwiązań, które należy podejmować, aby chronić planetę, na przykład sadzić lasy, dbać o roślinność w miastach czy zwiększać zielone powierzchnie parkingowe. Jako konsumenci często tych pośrednich działań sobie nie uświadamiamy. Moim zdaniem dopiero nowoczesne technologie sprawiają, że łączymy fakty i zdarzenia w łańcuchy przyczynowo-skutkowe, które docelowo mogą wpływać na kształtowanie zdrowia środowiskowego miast.
Wkład cyfryzacji firmowych parkingów w proces ochrony środowiska
Konieczność dołożenia wszelkich starań w spowolnienie procesu degradacji środowiska nie ulega wątpliwości. Niepodważalnym także jest fakt, że do zanieczyszczeń w największym stopniu przyczyniają się przedsiębiorstwa. Wśród najpowszechniejszych praktyk wykorzystywanych do ograniczenia wpływu inwestycji na otoczenie znajdują się[9]:
- Inwestowanie w energię odnawialną: przejście na odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa lub wodna, może znacznie zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych.
- Zwiększanie efektywności energetycznej: wdrożenie energooszczędnych praktyk i technologii może znacząco obniżyć poziom zużycia energii.
- Przywiązywanie wagi do recyklingu: ograniczenie ilości wykorzystywanego papieru, stosowanie ekologicznych opakowań i ponowne wykorzystanie materiałów mogą pomóc zminimalizować ilość odpadów.
- Optymalizowanie łańcucha dostaw: wybór lokalnych dostawców i optymalizacja tras pozwalają ograniczyć emisję z transportu.
- Zachęcanie do stosowania zrównoważonych praktyk: promowanie pracy zdalnej i korzystania z transportu publicznego lub wspólnych przejazdów przyczynia się do zmniejszenia destrukcyjnego wpływu transportu na środowisko.
- Wyznaczanie celów na podstawie danych: określanie realnych, możliwych do osiągnięcia przez daną firmę celów i regularne śledzenie postępów pozwala zwiększyć skuteczność podejmowanych wysiłków.
Z łatwością można zauważyć, że w prawie każdy z wymienionych punktów wpisują się korporacyjne parkingi. Źle zaprojektowane, niewykorzystywane lub przepełnione stanowią płaszczyznę wymagającą szybkich i zdecydowanych zmian. Aby zmniejszyć ilość gazów wytwarzanych przez place parkingowe lub hale garażowe należące do przedsiębiorstwa, można podjąć rozmaite działania, m.in.
- zainstalować ładowarki EV, które dodatkowo mogą być zasilane panelami fotowoltaicznymi na dachach parkingów krytych;
- zmodernizować energochłonne oświetlenie, decydując się na lampy LED włączane przez fotoczujniki po wykryciu ruchu;
- przeprowadzić cyfryzację parkingu, wdrażając inteligentne systemy zarządzania, aby zoptymalizować wykorzystanie parkingu i usprawnić przepływ ruch, rezygnując przy tym z papierowych biletów i tradycyjnej infrastruktury takiej jak budki strażnicze;
- promować tryb pracy zdalnej i hybrydowej, umożliwiając wspólne przejazdy i wcześniejszą rezerwację miejsc parkingowych.
Na pytanie o to, które zmiany w projektowaniu parkingów i zarządzaniu nimi przyniosłyby najlepszy efekt dla ochrony środowiska, odpowiada Piotr Welenc, ekspert w obszarze ESG:
– Nowoczesne technologie, wykorzystujące narzędzia sztucznej inteligencji i systemy IoT do predykcji zachowań ludzkich, to niewątpliwa przyszłość nowoczesnych systemów obsługujących parkingi. Moim zdaniem powinny stanowić one wymóg przetargowy w jednostkach publicznych. W obszarze projektowania zwróciłbym uwagę na możliwość rozwoju parkingów podziemnych, piętrowych, włączających powierzchnię zieloną i ładowarki dla pojazdów elektrycznych. Choć parkingi same w sobie nie są głównym źródłem emisji, ich obecność i sposób zarządzania nimi mogą mieć istotny wpływ na ogólną emisję CO₂ na danym obszarze.
Przeprowadzenie cyfryzacji parkingów w celu zminimalizowania śladu węglowego może być postrzegane jako przedsięwzięcie złożone i czasochłonne, wiążące się z integracją zaawansowanych technologii. Jednak pomimo wyzwań potencjalne korzyści są nieocenione. Wdrażając omówione rozwiązania, firmy mogą znacznie zmniejszyć swój wpływ na środowisko, przyczyniając się do powstawania bardziej zrównoważonych środowisk miejskich. Choć droga do cyfryzacji może zdawać się trudna do pokonania, przy odpowiednich strategiach i zaangażowaniu rezultaty są w pełni osiągalne.
Zmniejszanie śladu węglowego staje się jednym z istotniejszych punktów na mapie ekologicznych działań korporacji. Jednak wdrażanie zaawansowanych technologicznie i energooszczędnych procesów to nie jedyne działanie, jakie warto podjąć. To nowoczesne rozwiązania parkingowe, wykorzystujące zaawansowane technologie i zrównoważone praktyki, stają się kluczowymi elementami w procesie zmniejszania śladu węglowego i promowania inicjatyw przyjaznych dla środowiska. Umożliwienie rezerwacji miejsc parkingowych z wyprzedzeniem, zamontowanie ładowarek pojazdów elektrycznych oraz otwarcie obiektu dla klientów zewnętrznych pozwalają w krótkim czasie zauważalnie ograniczyć emisję gazów cieplarnianych. Cyfryzacja firmowych parkingów to milowy krok w stronę neutralności węglowej.
Aby dowiedzieć się więcej na temat cyfrowych parkingów, wejdź na naviparking.com oraz cyfrowyparking.pl.
Joanna Nowak
[1] Kijewska, A., & Bluszcz, A. (2016). Ślad węglowy jako miernik poziomu emisji gazów cieplarnianych w krajach Unii Europejskiej. Przegląd Górniczy, 72(8), 42-45.
[2] Ibidem.
[3] Ritchie, H., Rosado, P., Roser, M. (2020). Breakdown of carbon dioxide, methane and nitrous oxide emissions by sector. Our World In Data. https://ourworldindata.org/emissions-by-sector. [dostęp: 10.09.2024]
[4] EBOR, GPW, Steward Redqueen. (2023). Wytyczne do raportowania ESG. Przewodnik dla spółek.
[5] Akan, M. Ö. A., Dhavale, D. G., & Sarkis, J. (2017). Greenhouse gas emissions in the construction industry: An analysis and evaluation of a concrete supply chain. Journal of Cleaner Production, 167, 1195-1207.
[6] Kim, S. W., Brown, R. D. (2021). Urban heat island (UHI) variations within a city boundary: A systematic literature review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 148, 111256.
[7] Cotrone, V. (2022). Green Parking Lots: Mitigating Climate Change and the Urban Heat Island. Penn State Extension. Green Parking Lots: Mitigating Climate Change and the Urban Heat Island (psu.edu). [dostęp 10.09.2024]
[8] Kapila, A. (2017). Smart parking: A sustainable opportunity. Parksmart. https://parksmart.gbci.org/smart-parking-sustainable-opportunity. [dostęp 10.09.2024]
[9] Wood, M. (2023). 5 Ways to Reduce Your Business’s Carbon Footprint. business. https://www.business.com/articles/reduce-business-carbon-footprint/ [dostęp 11.09.2024]
