Zasady ładu korporacyjnego w Polsce nie są przestrzegane w zadowalającym stopniu – uważa dwóch na trzech specjalistów biorących udział w badaniu CFA Society Poland wśród profesjonalistów.
– Na światowych rynkach finansowych problem ładu korporacyjnego stał się jednym z kluczowych czynników, który w dłuższym okresie stanowić będzie o reputacji spółek, a w konsekwencji o ich atrakcyjności inwestycyjnej. Powoli ta tendencja zaczyna być obecna w naszym kraju i zdają sobie sprawę z niej zarówno emitenci akcji, jak i bardziej doświadczeni inwestorzy. Jest to dobra wiadomość – stwierdza Prof. Krzysztof Jajuga, Prezes CFA Society Poland.
– Cieszę się, że tak wielu profesjonalistów wypowiedziało się w naszej ankiecie o ładzie korporacyjnym – mówi Milena Olszewska-Miszuris, CFA, ACCA, Wiceprezes CFA Society Poland ds. ESG, pomysłodawczyni i autorka ankiety. – Wyniki ankiety to mocny głos ze strony uczestników rynku kapitałowego w tej istotnej kwestii. Mam nadzieję, że będzie on wzięty pod uwagę w toczącej się dyskusji, m.in. o zmianach w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW 2016.
Wśród analityków biur maklerskich, przedstawicieli OFE oraz TFI (ok. 2/3 respondentów) przeważa pogląd, że stopień przestrzegania zasad ładu korporacyjnego wśród spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych jest niski (żaden z respondentów nie zdecydował się zakreślić odpowiedzi, że jest on wysoki). Zdaniem większości respondentów wielkość spółki nie ma wpływu na przestrzeganie zasad ładu korporacyjnego, a ważniejsze jest podejście głównego akcjonariusza.
Ta ważna obserwacja pochodzi od doświadczonych profesjonalistów – aż 73 proc. respondentów może się pochwalić ponad 10-letnią karierą zawodową na rynku kapitałowym. Z badania wynika, że ład korporacyjny jest dla nich zagadnieniem bardzo interesującym, a znaczenie tej kwestii zwiększa się wraz z doświadczeniem.
Włączanie kryteriów ESG (od ang. environment, social, governance) do analizy inwestycyjnej jest trendem obserwowanym globalnie. Warto jednak podkreślić, że nie dla każdego profesjonalisty ład bądź nadzór korporacyjny oznacza to samo. Z czym zatem polscy finansiści utożsamiają corporate governance? Najwięcej respondentów wskazało, że za tym pojęciem kryje się sposób zarządzania i kontrolowania spółek w oparciu o statut, regulaminy i procedury. Tylko nieznacznie mniej wskazań uzyskała odpowiedź, że ład korporacyjny utożsamiany jest ze sposobem, w jaki zarządy traktują akcjonariuszy, w szczególności mniejszościowych.
Elementy ładu korporacyjnego, które były najważniejsze dla respondentów to: (1) jakość publikowanych przez spółki sprawozdań i materiałów, (2) transakcje z kluczowym akcjonariuszem i podmiotami powiązanymi oraz (3) niezależność członków rady nadzorczej i ich liczebność. Zarządy spółek powinny zwrócić szczególną uwagę na te trzy zagadnienia. Wyniki badania wskazują, że inwestorzy wyrabiają sobie opinię o ładzie korporacyjnym w danej spółce głównie na podstawie: sprawozdania finansowego, sprawozdania zarządu i podejścia spółki do akcjonariuszy mniejszościowych.
Elementem ładu korporacyjnego w Polsce należącym do tzw. „prawa miękkiego” są Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016 (DPSN2016). Dokument ten jest zbiorem zasad i rekomendacji. Większość respondentów uznaje, że sześć zawartych w nim rozdziałów adresuje najważniejsze kwestie ładu korporacyjnego. Ponad połowa profesjonalistów uważa, że zna ten dokument w stopniu bardzo dobrym bądź wystarczającym. Tylko co dziesiąta osoba biorąca udział w badaniu nie zna treści DPSN2016 w ogóle.
Odpowiedzi respondentów zawierają wiele przydatnych wskazówek także w odniesieniu do kształtowania relacji z akcjonariuszami. W opinii uczestników ankiety DPSN powinny m.in. wymagać od spółki zamieszczania na stronach internetowych prezentacji i materiałów dyskutowanych na spotkaniach z uczestnikami rynku kapitałowego i wymagać, aby w spotkaniach (najlepiej po każdych wynikach okresowych) uczestniczyły osoby w randze członka zarządu. Uczestnicy ankiety w większości uważają, iż wyniki okresowe spółek są raportowane zbyt późno. Przychylnie natomiast patrzą na publikację wstępnych wyników. Respondenci wskazywali też, że ich zdaniem każda spółka powinna organizować elektroniczne walne zgromadzenie akcjonariuszy.
Uczestnicy badania byli zaniepokojeni kwestią składu rad nadzorczych. Często wskazywali, że osoby nominowane do rady przez głównego akcjonariusza reprezentują przede wszystkim jego optykę, a nie interes wszystkich akcjonariuszy. W opinii większości uczestników ankiety w spółkach potrzebni są niezależni członkowie rad nadzorczych. Najważniejszym czynnikiem warunkującym ich niezależność jest brak dającego się racjonalnie zidentyfikować konfliktu interesu.
– Wyniki ankiety pokazują, że jest miejsce dla większej liczby kobiet w zarządach i radach nadzorczych w Polsce” – zaznacza Milena Olszewska-Miszuris. 38 proc. respondentów uważa, że zarządy i rady nadzorcze w spółkach notowanych na GPW nie są wystarczająco zróżnicowane ani pod względem kompetencji, ani płci. Natomiast 18 proc. jest zadowolonych ze zróżnicowania kompetencyjnego, ale już nie ze zróżnicowania pod względem płci.
Respondenci mają ograniczone zaufanie do prawdziwości deklaracji spółek, że stosują one zasady ładu korporacyjnego zgodnie z DPSN2016. Jednocześnie wskazują (najczęściej występująca odpowiedź), że gdyby położyli mocniejszy nacisk na włączenie kryteriów niefinansowych, w szczególności kwestii ładu korporacyjnego, do swoich decyzji inwestycyjnych, to stałyby się one ważniejsze także dla zarządów spółek.
– Jeśli oświadczenie o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego ma stanowić wartościowe źródło informacji dla uczestników rynku kapitałowego i osób chcących uwzględniać “czynnik G” w swoich decyzjach inwestycyjnych, to warto zmodyfikować zasady komunikowania wdrożonych standardów ładu korporacyjnego. Należy też zadbać o rzetelność prezentowanych informacji. O ile wśród respondentów widać zgodę, co do potrzeby zewnętrznej weryfikacji treści oświadczeń, to kluczowa jest odpowiedź na pytanie: kto powinien realizować to zadanie: biegły, KNF, organizator obrotu czy może inny podmiot. Każda z tych możliwości ma swoje zalety i wady, które warto przedyskutować w szerokim gronie interesariuszy – komentuje dr Anna Golec, CFA, zajmująca się problematyką nadzoru korporacyjnego i finansów na Uniwersytecie Gdańskim.
– Moim zdaniem dobrym prognostykiem jest to, że większość respondentów, zarówno ze strony buy-side, jak i sell-side uważa, iż powinni włączać ład inwestycyjny do swoich decyzji i rekomendacji – podsumowuje Wiceprezes CFA Society Poland.
O badaniu
Ankieta poświęcona ładowi korporacyjnemu oraz Dobrym Praktykom Spółek Notowanych na GPW 2016 została przeprowadzona metodą CAWI w dniach 2–15 września 2020 r. Wzięli w niej udział członkowie społeczności CFA w Polsce oraz profesjonaliści spoza organizacji powiązani z rynkiem kapitałowym. Badanie miało na celu poznanie opinii finansistów na temat ładu korporacyjnego, stanu wiedzy na jego temat w Polsce oraz zidentyfikowaniu zmian, których wymaga DPSN2016. W badaniu wzięło udział 101 osób. Pelne wyniki na stronie CFA Society Poland >>
